Co to jest mapa koncepcyjna:
Mapa koncepcyjna to technika graficzna reprezentacja wiedzy, którego dystrybucja tworzy sieć, w której węzły reprezentują pojęcia, a linie hierarchiczne relacje między tymi pojęciami.
Narzędzie to zostało opracowane w połowie lat 60. przez amerykańskiego psychologa i psychologa edukacyjnego Davida Ausubela, jednego z teoretyków psychologii uczenia się. W latach 70. badacz Joseph Novak, również ze Stanów Zjednoczonych, zastosował mapę pojęć w swoich badaniach nad wykorzystaniem narzędzi uczenia się w środowisku edukacyjnym.
Charakterystyka mapy pojęć
Aby mapa koncepcyjna spełniała swój cel informacyjny lub edukacyjny, musi mieć pewne minimalne cechy, spośród których wyróżniają się następujące.
Wpływ wizualny
Struktura mapy koncepcji musi być zorganizowana i generować efekt wizualny poprzez rozmieszczenie koncepcji i linii, które łączą główne idee z drugorzędnymi, co sprzyja kojarzeniu złożonych pomysłów.
Organizacja hierarchiczna
Górna część mapy pojęć zwykle przedstawia najważniejsze pojęcia lub te, które składają się na kategorię.
Ogólnie rzecz biorąc, te główne idee są wyróżnione w ramce, aby pokazać ich znaczenie i są połączone ze sobą za pomocą linii. Informacje są uszeregowane według wzorców istotności.
W tym aspekcie można wyróżnić trzy rodzaje pojęć lub pomysłów:
- Nadrzędny: ten o najwyższym poziomie włączenia pojęć (główne idee).
- Skoordynowane: koncepcje równej hierarchii.
- Podwładni: to pojęcia zawarte w poprzednich kategoriach.
Synteza
Na mapie koncepcyjnej pomysły i ustanowione między nimi relacje są podsumowywane za pomocą słów kluczowych. Nie jest zwykle wyjaśnianie lub opisywanie pojęć, ponieważ jest to źródło łatwego kojarzenia pomysłów, a nie zapamiętywania ich.
Użyteczność
Mapy pojęć są często wykorzystywane jako technika w procesach nauczania i uczenia się ułatwiająca zrozumienie i podsumowanie informacji. Stanowią również źródło zasobów w obszarze korporacyjnym, ponieważ pozwalają podsumować kluczowe pomysły dotyczące projektów lub tematów interesujących organizację.
Zobacz także Schemat.
Struktura mapy pojęć
Przykład podstawowej mapy pojęć.
Mapa koncepcyjna składa się z szeregu elementów, które należy wziąć pod uwagę przygotowując ją.
Koncepcje lub pomysły
Są one zwykle reprezentowane przez jedno lub dwa słowa, które identyfikują termin. Są to zwykle rzeczowniki. Pojęcia zwykle pojawiają się w polach tekstowych lub ramkach o geometrycznym kształcie (prostokąty, kwadraty, owale lub okręgi).
Linie linków
Ustanawiają one relacje, które tworzą się między pojęciami. Gdy linia nie może w łatwy sposób przedstawić relacji, używane są słowa kluczowe, które łączą dwa lub więcej pojęć. Zwykle są to czasowniki odmienne, takie jak „ser” i „estar” lub też są używane: „są klasyfikowane do” lub „są podzielone na”.
Łączenie słów
Forma pojęć i słów łączących propozycje. Są to dwa lub więcej pojęć, które są połączone przez łączenie słów i które tworzą jednostkę semantyczną, na przykład: „Słońce jest gwiazdą”.
Każde pojęcie można wyjaśnić za pomocą mapy pojęć, o ile uwzględnia się jego cechy charakterystyczne i jest jasne, czy istnieją pojęcia na tym samym poziomie hierarchicznym, czy wręcz przeciwnie, należą one do różnych poziomów. W takim przypadku wymagają wizualnego rankingu.
Mapa koncepcyjna i inne reprezentacje graficzne
Oprócz map pojęć możemy znaleźć inne zasoby do organizowania i syntetyzowania pojęć do celów edukacyjnych. Oto niektóre z najbardziej znanych.
Mapa myśli
Jest to graficzna reprezentacja, która łączy centralną ideę, na którą promieniują inne koncepcje na tym samym poziomie hierarchicznym i zorganizowane według węzłów.
Tabela synoptyczna
Jest zorganizowany hierarchicznie, łącząc główne idee, drugorzędne idee i mniej istotne informacje za pomocą nawiasów klamrowych (()). Są często używane do zilustrowania pojęć, które mają podkategorie.
Infografika
Infografika to zasób, który wykorzystuje grafikę, ilustracje, obrazy i tekst do wyjaśnienia złożonych koncepcji i procesów.
Charakteryzuje się stylem dziennikarskim, który stara się opisywać sprawy w taki sposób, aby mogły być zrozumiane przez dużą liczbę osób. Kiedyś był narzędziem w gazetach i czasopismach, dziś jest używany w wielu środowiskach, w tym w mediach cyfrowych i organizacyjnych.
Schemat blokowy
Jest to reprezentacja graficzna używana do nakreślenia procesów. W takim przypadku każdy krok lub sekwencja jest połączona z następnym, aby wygenerować wynik. Ze względu na swoje właściwości jest narzędziem szeroko stosowanym w takich dyscyplinach jak programowanie, ekonomia czy psychologia.
