Czym jest PKB:
PKB to skrót od „produktu krajowego brutto” lub „produktu krajowego brutto”. PKB to wartość pieniężna wszystkich końcowych towarów i usług wytworzonych na terytorium w danym okresie, zwykle jednego roku.
Przez towary rozumiemy wszystkie produkty gotowe, które trafiają do konsumenta (żywność, technologia, odzież itp.). Przez usługi rozumiemy czynności, które zlecamy. Na przykład taksówki, restauracje, zajęcia edukacyjne lub artystyczne itp.
Zatem PKB będzie sumą kosztów ogółu dóbr i usług nabytych przez mieszkańców danego terytorium w określonym okresie.
Funkcją PKB jest mierzenie poziomu zamożności kraju w określonym czasie. Innymi słowy, PKB służy do diagnozy, czy gospodarka narodowa rośnie, czy przeciwnie, stoi w obliczu spadku, co wpłynie na realizowane polityki gospodarcze. Do tej diagnozy ekonomiści posługują się również wskaźnikami, takimi jak PKB per capita, realny PKB i nominalny PKB.
Charakterystyka PKB
Główne cechy produktu krajowego brutto są następujące:
- Jest to wskaźnik makroekonomiczny: dostarcza informacji o zachowaniu gospodarki.
- Jego obliczenia są odpowiedzialne za jednostki rządowe: Zwykle podlega kryteriom określonym przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW).
- Wystarczy wziąć pod uwagę działalność produkcyjną i prawną: Oznacza to, że handel nieformalny, czarny rynek i nielegalne biznesy (takie jak handel narkotykami czy handel bronią) nie są oceniane m.in. dlatego, że nie są rejestrowane.
- Nie uwzględnia pogorszenia stanu zasobów, takich jak maszyny czy infrastruktura. W związku z tym nie zawiera informacji o kosztach inwestycji i reinwestycji.
PKB na mieszkańca
PKB per capita oznacza produkt krajowy brutto na osobę. Wynika to z podzielenia PKB przez liczbę mieszkańców kraju.
Na przykład w 2018 r. PKB Meksyku osiągnął wartość 1 220 699,48 mln dolarów. Dzieląc tę liczbę przez całkowitą populację w tym roku, meksykański PKB na mieszkańca został zarejestrowany na poziomie 9673,44 dolarów. Natomiast PKB Stanów Zjednoczonych wyniósł 20 544 343,46 milionów dolarów, a PKB na mieszkańca 62 794,59.
Jednak wykorzystanie PKB per capita do pomiaru dobrobytu społecznego zostało mocno zakwestionowane. Dzieje się tak dlatego, że dzieląc całkowitą wielkość PKB na całkowitą liczbę mieszkańców, ignoruje się nierówności w dystrybucji bogactwa.
Na przykład, jeśli porównamy PKB na mieszkańca Meksyku w 2019 r. z płacą minimalną, zauważymy, że pierwszy z nich osiągnął pod koniec roku kwotę 10 275 dolarów. Jednak płaca minimalna wynosi równowartość 1634 USD rocznie.
Zobacz też:
- Czym jest PKB na mieszkańca?
- Dystrybucja bogactwa.
Nominalne PKB
Istnieją dwa różne rodzaje PKB, oba niezbędne do zrozumienia zachowania gospodarczego kraju: PKB nominalny i PKB realny.
Nominalny PKB jest obliczany na podstawie bieżących cen lub cen rynkowych towarów i usług, na które może mieć wpływ inflacja lub deflacja.
Oznacza to, że nominalny PKB koncentruje się na wahaniach cen, a nie na produkcji.
Załóżmy na przykład, że w pierwszym roku kraj wyprodukował 35 sztuk odzieży po 2 dolary za sztukę. Następnie w drugim roku produkcja wynosiła 20 sztuk, ale ceny wzrosły do 3 USD.
Aby obliczyć oba lata, nominalny PKB będzie uwzględniał wahania cen na rynku. Wynik będzie następujący:
- Rok 1: 350 sztuk odzieży * 2 USD = 700 PKB.
- Rok 2: 280 sztuk odzieży * 3 USD = 840 PKB.
Jak widać, w drugim roku PKB wzrósłby o 20% w porównaniu z rokiem 1. Czy to oznacza, że produkcja wzrosła? Aby to ustalić, będziemy musieli obliczyć realny PKB.
Realny PKB
Realny PKB odnosi się do wartości pieniężnej końcowych towarów i usług w oparciu o cenę stałą, to znaczy bez uwzględniania zmian cen spowodowanych inflacją.
Aby określić ceny stałe, analitycy ustalają rok bazowy. Oznacza to, że jako punkt odniesienia przyjmują ceny z określonego roku i na podstawie tego wskaźnika obliczają PKB pożądanego okresu.
Pozwala to na porównanie wyników i ocenę wzrostu samej produkcji, a nie wahań rynkowych.
Zatem funkcją realnego PKB jest uzyskiwanie realnych wartości wzrostu produkcyjnego i jego ewolucji w czasie, ponieważ inflacja generuje zniekształcenie danych.
Wróćmy na przykład do poprzedniego przykładu. Kraj wyprodukował w 1 roku w sumie 35 sztuk odzieży po 2 dolary za sztukę. W drugim roku wyprodukowała 20 sztuk po 3 USD.
Aby określić, czy nastąpił wzrost produkcji, realny PKB przyjmie rok 1 jako rok bazowy, to znaczy użyje ceny roku 1 jako ceny stałej. Wynik będzie następujący:
- Rok 1: 350 sztuk odzieży * 2 USD = 700 PKB.
- Rok 2: 280 sztuk odzieży * 2 dolary = 560 realnego PKB.
Porównując PKB roku 1 z PKB roku 2 w cenach stałych, odkryjemy 20% spadek produkcji. Ale skąd wiesz, jaka była rzeczywista różnica cen między rokiem bazowym a rokiem 2? W tym celu będziemy musieli obliczyć deflator PKB.
Deflator PKB
Nazywany jest deflatorem PKB do wskaźnika kosztów, którego celem jest obliczanie i mierzenie zmian cen w stosunku do PKB. Rejestrowanie tych zmian cen pozwala na lepszą ocenę, kiedy wzrost PKB odpowiada wzrostowi gospodarczemu lub inflacji.
Do obliczenia deflatora PKB stosuje się następujący wzór:
Deflator PKB = (nominalny PKB / realny PKB) * 100
Na przykład, jeśli posiadamy następujące dane:
Rok 1 (rok bazowy):
- PKB nominalny: 700
- Realny PKB: 700
Rok 2:
- PKB nominalny: 840
- Realny PKB: 560
Na pierwszy rzut oka wydaje się, że rok 2 miał nominalny wzrost PKB na poziomie 20%. Realny PKB pokazuje, że miał miejsce proces inflacji. Ale skąd wiemy, jaka była ta inflacja i jaki był prawdziwy wzrost gospodarki?
Musimy więc oszacować deflator PKB na rok 1 (który jest rokiem bazowym) i rok 2 oddzielnie.
- Deflator PKB roku bazowego = (700/700) * 100 = (1) * 100 = 100 (operacja na roku bazowym zawsze da sto)
- Deflator PKB rok 2 = (840/560) * 100 = (1,5) * 100 = 150%
Uzyskana liczba pozwala nam wiedzieć, że w 2 roku nastąpił wzrost cen w porównaniu z rokiem bazowym. Aby dokładnie określić, na czym polega ta zmiana, obliczamy różnicę między dwoma deflatorami, która pokazuje 50% wzrost ceny.
- Produkt.
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW).
Jak obliczyć PKB (wzór)
PKB można obliczyć na podstawie trzech różnych metod lub podejść: według produkcji lub „wartości dodanej”; zgodnie z przepływem wydatków lub dochodów lub zgodnie z przepływem dochodów. Każda z tych metod musi pasować do wyniku końcowego. Zastosowanie takiej czy innej metody będzie zależeć od danych dostępnych w momencie dokonywania obliczeń.
Według produkcji lub wartości dodanej
Jest obliczany poprzez zsumowanie wartości sprzedaży produktów, zwanej „wartością dodaną brutto” (WDB) minus wartość surowców, plus różnica między podatkami a dotacjami.
Wzór na obliczenie PKB według przepływu dochodów to:
PKB = WDB + (podatki - dotacje)
Obliczanie PKB według produkcji lub wartości dodanej ma na celu uniknięcie podwójnego liczenia towarów. Dzieje się tak, ponieważ niektóre z nich to zasoby lub „pośrednicy” w uzyskiwaniu produktów końcowych.
Na przykład mąka pszenna jest surowcem pośrednim do wypieku chleba. Gdyby analityk wziął jako produkt końcowy mąkę pszenną i chleb wyprodukowany z tej mąki, podwoiłby towar i obliczanie PKB byłoby nieskuteczne.
Zgodnie z przepływem wydatków
Jest obliczany na podstawie wartości zakupów lub konsumpcji dokonanych przez użytkowników końcowych.
Wzór na obliczenie PKB według produkcji jest następujący:
PKB = wynagrodzenia pracowników + nadwyżka operacyjna brutto + (podatki - dotacje)
PKB według przepływu wydatków pozwala poznać i ocenić powody, dla których PKB odnotowuje spadek, gdy zmniejsza się konsumpcja wewnętrzna mieszkańców danego kraju.
Według dochodów lub strumienia dochodów
Oblicza się go z uwzględnieniem całkowitego dochodu wynikającego z działalności produkcyjnej. PKB według dochodów lub przepływu sprzedaży uwidacznia podział dochodów pomiędzy agentów produkcyjnych.
W efekcie, gdy produkcja jest sprzedawana, dochód generowany jest w firmach, a ten jest rozdzielany na wynagrodzenia, które z kolei stanowią dochód dla rodzin.
Wzór na obliczenie PKB według kotów jest następujący:
PKB = C + I + G + (X - M)
gdzie,
- C = Zużycie
- I = Inwestycja
- G = wydatki publiczne
- X = Eksport
- M = Import
Różnica między PKB a PNB
Różnica między PKB a PNB polega na tym, że PKB wynika z pomiaru całkowitej produkcji, który odbywa się w granicach kraju, niezależnie od tego, czy pośrednik producenta jest zagraniczny.
Z drugiej strony PNB lub „produkt narodowy brutto” mierzy jedynie produkcję krajową, zarówno na terytorium kraju, jak i poza nim.
W związku z tym wyklucza księgowanie produkcji spółek zagranicznych na terytorium kraju, ale obejmuje księgowanie spółek krajowych na terytorium zagranicznym.
- Produkt Narodowy Brutto (PKB)
