Ogólnie rzecz biorąc, modernizm jest ruchem artystycznym i literackim, który nawiązuje do zamiłowania do nowości i dystansowania się od artystycznych propozycji z przeszłości, uważanych za zacofane.
W literaturze modernizm miał wśród największych propagatorów nikaraguańskiego poety Rubéna Darío, który wraz z publikacją swojego wiersza Niebieski, W 1888 położył podwaliny pod nowy nurt artystyczny.
Jeśli chodzi o sztuki plastyczne i architekturę, modernizm był jedną z nazw, pod którymi Art nouveau (Francja), zwana także Wolność (USA), Nowoczesny styl (Anglia), Floreale (Włochy) i Sesja (Austria).
Charakterystyka modernizmu w literaturze
Modernizm to ruch literacki, który pojawił się w Ameryce Łacińskiej pod koniec XIX wieku i trwał do drugiej dekady XX wieku, w odpowiedzi na rosnącą potrzebę narzucania nowych wzorców estetycznych w dziedzinie poezji.
Istotne cechy modernizmu określają nowe struktury literackie i dystansowanie się od tradycji.
Zerwanie z istniejącymi prądami
Modernizm zrywa z parametrami narzuconymi przez realizm i inne nurty przeszłości. Z kolei czerpie z postromantyzmu i francuskiej symboliki, która wychwala poszukiwanie nowej muzykalności w poezji.
Ucieczka od rzeczywistości
W modernizmie autorzy uważają się za swobodnych w interpretacji pojęć czasu i przestrzeni, odrzucając konwencje panujących nurtów.
Odkrywanie egzotyki
Bogactwo kultury indyjskiej, azjatyckiej i latynoamerykańskiej zostaje odkryte na nowo, z wyraźnym podziwem dla starożytnych cywilizacji. Ta cecha wyraża się również w posługiwaniu się mitologią tych kultur.
Nikaraguański poeta Rubén Darío (1867-1916), uważany za pioniera modernizmu, pisał w swoim dziele liminalne słowa:
(…) Ale tutaj zobaczysz w moich wierszach księżniczki, królów, rzeczy cesarskie, wizje dalekich lub niemożliwych krajów: czego chcesz!Brzydzę się życiem i czasem, w którym się urodziłem; a prezydenta Rzeczypospolitej nie będę mógł pozdrowić go w języku, w którym bym ci zaśpiewał, och Halagabal!, którego dwór - złoto, jedwab, marmur - pamiętam w snach…
Intymny charakter
Autorzy lub twórcy poprzez swoje dzieła wyrażają swoje najgłębsze uczucia. W literaturze wolno rozmawiać na wiele tematów na tle ludzkim.
Sprzeciw wobec wulgaryzmów
Dla modernizmu burżuazja jest synonimem złego gustu. Wyróżnia się bogactwem leksykonu, charakteryzującym się użyciem latynizmów, galicyzmów i hellenizmów.
Korzystanie z wolnego wersetu
W poezji modernizm pozostawił klasyczne rymy i metryki, promując wolny wiersz.
Przykład tego można znaleźć w wierszu Noc, autorstwa kolumbijskiego autora José Asunción Silva (1865-1896):
Charakterystyka modernizmu w sztuce
Zasady modernizmu literackiego miały również wpływ na sztukę. Na architekturę, malarstwo i sztukę użytkową duży wpływ wywarło poszukiwanie nowych kanonów estetycznych, reprezentujących innowacyjność w obliczu aktualnych ówczesnych trendów, takich jak sztuka historyzmu i impresjonizm.
Oto kilka wyjątkowych funkcji.
Egzaltacja natury
Mäda Primavesiprzez Gustava Klimta
Flora i fauna są bardzo obecne w nurcie modernistycznym jako odpowiedź na rewolucję przemysłową, w której maszyny i procesy mechaniczne dominują w codziennym życiu.
Gustav Klimt (1862-1918), Alfons Mucha (1860-1939) i Henri de Toulouse Lautrec (1864-1901) to jedni z najwybitniejszych malarzy ruchu modernistycznego.
Wykorzystanie nowych materiałów
Schody w stylu secesyjnym lub modernistycznym.
Postęp technologiczny, jaki przyniosła ze sobą rewolucja przemysłowa, umożliwił modernizmowi artystycznemu odkrywanie nowych możliwości dzięki nowatorskim materiałom lub których zastosowanie nie było wcześniej rozważane w sztuce. Odporne materiały, nowatorskie formy, szczególnie charakteryzowały modernistyczną architekturę i sztukę użytkową.
Asymetryczna dominacja
Casa Milà, zaprojektowana przez Antoniego Gaudiego, w Barcelonie, Hiszpania.
W architekturze i designie asymetria służy zerwaniu z tradycyjnymi wzorami. Dodatkowo narzuca się użycie krzywizn i stylizację form.
Kataloński architekt Antoni Gaudí (1852-1926) był jednym z największych propagatorów modernizmu w architekturze. Casa Milà, Casa Batllò i Świątynia Pokutna La Sagrada Familia to tylko niektóre z jego najbardziej emblematycznych dzieł.
