Czym jest Sprawiedliwość:
Sprawiedliwość jest zbiór podstawowych wartości, na których musi opierać się społeczeństwo i państwo. Te wartości to szacunek, uczciwość, równość i wolność.
W sensie formalnym sprawiedliwość jest zbiorem skodyfikowanych norm, które państwo, za pośrednictwem kompetentnych organizmów, dyktuje, egzekwuje i sankcjonuje, gdy są one lekceważone, tłumiąc działanie lub zaniechanie, które spowodowały afektację dobra wspólnego.
Słowo sprawiedliwość pochodzi z łaciny iustitia co oznacza „sprawiedliwy” i pochodzi od słowa ius.
Rodzaje wymiaru sprawiedliwości
Istnieją cztery podejścia lub sposoby wymierzania sprawiedliwości:
Sprawiedliwość dystrybucyjna
Opiera się na sprawiedliwym podziale bogactwa lub zasobów w taki sposób, aby wszyscy obywatele odnosili korzyści.
Jest to sposób wymierzania sprawiedliwości wywodzący się z myśli Arystotelesa i którego zastosowanie w praktyce budzi kontrowersje, ponieważ nie ma jednomyślności w zakresie kryteriów, które należy wziąć pod uwagę, aby dystrybucja ta była korzystna dla wszystkich zaangażowanych.
W przypadku niektórych autorów sprawiedliwość musi zostać pozbawiona (aby każda osoba uzyskała bogactwo, na jakie zasługuje, zgodnie ze swoim wysiłkiem). W innych przypadkach dominuje pojęcie równości (wszyscy ludzie muszą uzyskać taką samą kwotę), podczas gdy inni autorzy uważają, że w przypadku największej potrzeby bogactwo powinno być bardziej rozdzielone.
Sprawiedliwość naprawcza
Ten rodzaj sprawiedliwości koncentruje się na dobru ofiary, a nie na karze sprawcy. W tym sensie poszukuje się naprawienia szkód wyrządzonych w sposób materialny lub symboliczny.
Zgodnie z tym podejściem ofiara i sprawca muszą być zaangażowani w poszukiwanie sprawiedliwości. Aby to zrobić, sprawca musi zrozumieć i uznać wyrządzone szkody.
Przykład sprawiedliwości naprawczej to programy pojednania ofiar i przestępców (Programy pojednania ofiary ze sprawcą), założonej w społecznościach w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, w których uczestniczące strony spotykają się, rozmawiają o tym, co się stało i jak to na nie wpłynęło, a także uzgadniają, jak naprawić wyrządzone szkody.
Sprawiedliwość proceduralna
Ten rodzaj sprawiedliwości ustanawia normy i zasady, które muszą być przestrzegane przez wszystkich w równym stopniu, oraz ustanawia różnego rodzaju sankcje w przypadku winy obywateli.
Do sprawowania tego rodzaju wymiaru sprawiedliwości konieczne jest posiadanie bezstronnego kryterium, a ściganie go wymaga reprezentacji biegłego w sprawie, czyli prawnika.
Wymiar sprawiedliwości procesowej sprawują sądy i organy utworzone w tym celu przez państwo.
Sprawiedliwość represyjna
Sprawiedliwość retrybutywna stanowi, że każda osoba musi być traktowana w taki sam sposób, w jaki traktuje innych, a zatem, gdy popełnia błąd, musi zostać ukarana. Od tego rodzaju sprawiedliwości oczekuje się, że efekt wsteczny będzie skłaniał inne osoby do popełniania przestępstw.
Przykład sprawiedliwości retrybucyjnej Są to naruszenia praw człowieka, w których sprawcy, choć nie zawsze otrzymują natychmiastową karę, są ostatecznie karani przez lokalny wymiar sprawiedliwości lub przez organizacje międzynarodowe.
- Ius.
- Bezkarność.
sprawiedliwość społeczna
Termin „sprawiedliwość społeczna” nie ma jednoznacznego pochodzenia, ale wiadomo, że zaczął być wdrażany w XVIII wieku w Europie w odniesieniu do norm, które należało spełnić, aby zachować porządek społeczny.
W tym sensie część obowiązków monarchy polegała na ustaleniu, jakie byłyby prawa lub zasady, które pozwoliłyby na współistnienie i ich odpowiednie sankcje w przypadku ich naruszenia.
Jednak termin ten nabrał nowych konotacji pod koniec XIX wieku wraz z pojawieniem się rewolucji przemysłowej, będącego jej konsekwencją kapitalizmu i nowej dynamiki gospodarczej i społecznej. W tym czasie brytyjski ruch socjalistyczny przyjął koncepcję proponowania zrównoważonej dystrybucji dóbr w społeczeństwie, co przypomina arystotelesowską wizję sprawiedliwości dystrybutywnej.
W 1919 roku, pod koniec I wojny światowej, Światowa Organizacja Pracy włączyła to pojęcie do pierwszego artykułu swojej konstytucji, stwierdzając, że trwały pokój jest możliwy tylko wtedy, gdy opiera się na sprawiedliwości społecznej.
Natomiast w 1931 r. Kościół katolicki po raz pierwszy wspomniał o tym określeniu w swojej Doktrynie Społecznej, używanej przez papieża Piusa XI, który stwierdził, że sprawiedliwość społeczną należy stosować w taki sposób, aby zmniejszyć przepaść między najbogatszymi a najbiedniejszymi.
Z drugiej strony, w 2007 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła 20 lutego każdego roku jako Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej.
Zobacz też:
- Sprawiedliwość społeczna.
- 6 przykładów sprawiedliwości społecznej, które sprawią, że się uśmiechniesz.
Sprawiedliwość jako wartość
Sprawiedliwość jako wartość jest moralną zasadą każdej jednostki, która decyduje się żyć, dając każdemu to, co do niej należy. Sprawiedliwość jest częścią wartości społecznych, moralnych i demokratycznych, stąd jej znaczenie.
Sprawiedliwość jest cnotą, którą wszystkie jednostki muszą konsekwentnie praktykować i dążyć zarówno do dobra własnego, jak i społeczeństwa.
Oczekuje się, że każda osoba szanuje ustalone normy społeczne i przyczynia się do utrzymania harmonijnego środowiska. A w sytuacji niesprawiedliwości ideałem jest, aby każda osoba działała uczciwie i bezstronnie.
Aby to osiągnąć, konieczne jest, aby sprawiedliwość była wartością wpajaną przez rodzinę, wzmacnianą przez instytucje wychowawcze, szanowaną i chronioną przez państwo i jego instytucje oraz realizowaną przez społeczeństwo.
- Wartości.
- 10 najważniejszych wartości społeczeństwa i ich About-Meaning.com.
Boska sprawiedliwość
Boska sprawiedliwość to ta, którą stosuje Bóg w zależności od spełnienia pewnych norm lub doktryn. W chrześcijaństwie zasady te zawarte są w Dziesięciu Przykazaniach, swego rodzaju dekalogu, w którym dyktowane są wytyczne zachowania, których ludzie muszą przestrzegać, aby harmonijnie współistnieć.
Nieprzestrzeganie przykazań, z chrześcijańskiego punktu widzenia, niesie za sobą sankcję lub karę Bożą, a ich wypełnienie zasługuje na zbawienie i ochronę Bożą.
Najwyższym wyrazem boskiej sprawiedliwości jest Sąd Ostateczny, który odnosi się do wydarzenia, w którym wszyscy ludzie zostaną osądzeni za czyny, które popełnili na Ziemi, i skąd zostaną wysłani, by ponieść wieczną karę lub zostaną przyjęci w królestwo niebieskie, w zależności od ich zachowania.
Ze swej strony w hinduizmie boska sprawiedliwość związana jest z koncepcją karmy, prawa, które jest egzekwowane w każdym człowieku zgodnie z jego czynami. Jest to rodzaj sprawiedliwości odwetowej, w której każde działanie ma konsekwencje, więc ideałem jest starać się postępować dobrze zgodnie z zasadami tej doktryny religijnej, aby uniknąć negatywnych konsekwencji i wpłynąć na obecne lub przyszłe życie, reprezentowane w pojęcie reinkarnacji.
Sprawiedliwość w filozofii
Na przestrzeni dziejów wielu filozofów zajmowało się definiowaniem pojęcia sprawiedliwości. Już w starożytnej Grecji Platon mówił, że jednostka powinna wyjść z ciemności, z jaskini ignorancji, ponieważ człowiek staje się w tym samym stopniu, w jakim posiada wiedzę.
W tym sensie osoba, która ma większą wiedzę, może być bardziej sprawiedliwa, co przekłada się na ideę, że władcy muszą mieć rozległą wiedzę, aby wiedzieć, jak rządzić i naprawdę czynić sprawiedliwość.
Filozof Arystoteles zdefiniował sprawiedliwość jako dawanie każdemu obywatelowi tego, co mu odpowiada, zgodnie z jego potrzebami i wkładem w społeczeństwo, od czego wywodzi się zasada sprawiedliwości dystrybutywnej.
Natomiast dla oświeconego filozofa Inmauela Kanta sprawiedliwość państwa musi zapewniać trzy podstawowe zasady: wolność jednostek, równość między nimi i niezależność każdego członka społeczności.
Ze swojej strony Hans Kelsen, austriacki prawnik i filozof o wielkim znaczeniu w XX wieku, wskazał, że sprawiedliwość jest prawem naturalnym, które przeważa nad prawem pozytywnym, ponieważ jeśli jest sprzeczne z podstawowymi prawami człowieka, nie można mówić o sprawiedliwości .
Zobacz także prawo naturalne.
Symbol sprawiedliwości
Sprawiedliwość przedstawia postać kobiety z zawiązanymi oczami, z wagą w jednej ręce i mieczem w drugiej.
Opaski na oczy podkreślają, że sprawiedliwość nie patrzy na ludzi i jest taka sama dla wszystkich. Skala zawiera osąd, który zostanie określony poprzez umieszczenie argumentów i dowodów przedstawionych po obu stronach skali. Miecz wyraża, że sprawiedliwość ukarze winnych ciężką ręką.
Zobacz także Symbol sprawiedliwości.
